کارتخوان، دستگاه کوچک و قابل حملی است که امروزه کارهای زیادی را بر عهده دارد! در نگاه اول اصلا و ابدا به قیافه این دستگاه نمیآید تا این حد کارراهانداز باشد اما در کمال ناباوری همین دستگاه کوچک، نظام بانکی را دچار تحول بزرگی کرده است. در مقاله امروز تمام بایدها و نبایدهای استفاده از این دستگاه را با هم مرور خواهیم کرد.
دستگاه کارتخوان یا پوز چیست؟
دستگاه کارتخوان یا دستگاه پوز POS یا پایانه فروش دستگاهی است که به وسیله ارتباطات تلفنی یا از طریق شبکه ای به سیستم بانکی متصل می شود. با دستگاه کارتخوان می توان به صورت خودکار مبلغ مشخصی را از خریدار به حساب فروشنده انتقال داد. این مکانیزم انتقال پول از طریق کشیدن کارت در شیاری که در دستگاه کارتخوان تعبیه شده است، انجام می گیرد. برای استفاده از دستگاه پوز فقط لازم است کارت بانکی خود را همراه داشته باشید. اولین پایانه فروش را فردی به نام ویلیام بروبک در سال ۱۹۷۴ ساخت و در فروشگاه های مک دونالد استفاده شد. دستگاه کارتخوان میتواند انتقال پول از خریدار به فروشنده را انجام دهد. اعلام موجودی، گزارش های روزانه، پرداخت قبوض، شارژ سیم کارت و دریافت صورت حساب از امکانات دستگاه پوز است.
انواع کارتخوان یا دستگاه پوز
دستگاه کارتخوان تلفنی (Dialup): همان طور که از نامش پیداست این کارتخوان از طریق خط تلفن به بانک متصل می شود، از رایجترین و سادهترین دستگاه های کارتخوان به حساب میآید و قابل حمل یا سیار نیست. به این مدل از دستگاه ها، کارتخوان یا پوز ثابت نیز گفته می شود.
کارتخوان شبکهای یا LAN: در این نوع کارتخوانها، واسطه ارتباطی با شبکه بانکی اینترنت و شبکه است. سرعت بسیار بالای این دستگاهها موجب شده است که در فروشگاههای زنجیرهای، مراکز خرید و فروشگاههای با تعداد تراکنش بالا استفاده شود.
کارتخوان سیار یا پوز بیسیم: این دستگاهها برای اتصال به بانک به سیمکارت نیاز دارند. سیمکارت در شیار مخصوص جا زده می شود. اینترنت سیمکارت باید برای برقراری ارتباط با بانک فعال شود. دستگاه پوز سیار محدودیت مکانی ندارد و برای شرکتهای پخش، تحویل حضوری و پیک مناسب است.
کارتخوان Wi-Fi: در این دستگاهها رابطه اتصال، وایفای است. از طریق وایفای در مکان هایی همچون رستوران، کافی شاپ و مراکز خرید، انتقال مبلغ خرید با سهولت بیشتری انجام میشود.
کارتخوان متصل به رایانه pc-pos: این دستگاههای کارتخوان قابلیت اتصال به سیستمهای رایانهای را دارند. در این نوع دستگاه کارتخوان، فرمان از طریق رایانه صادر میشود. نخست در رایانه فاکتور صادر می شود، سپس فرمان انجام تراکنش با مبلغ از طریق رایانه به دستگاه کارتخوان مخابره می شود.
کارتخوان جیبی یا موبایل پوز M-POS: در واقع موبایل یا تبلت از طریق یک سخت افزار کوچک به آن متصل و سپس با نصب نرم افزار مخصوص به یک دستگاه کارتخوان سیار تبدیل می شود و همچنین دستگاه های کارتخوان مخصوصی هم ساخته شده است که جیبی یا به صورت موبایلی هستند. در این دستگاه ها رول کاغذ وجود ندارد و پیامک تراکنش ها ارسال می شود.
مزایای استفاده از دستگاه های کارتخوان چیست؟
دستگاه های کارتخوان نقش کاتالیزور را در نظام اقتصادی ایفا میکنند. عملیات های نقل و انتقال پول با استفاده از دستگاه های کارت خوان تسریع شده اند و گردش مالی در سیستم بانک داری کشور، بیشتر می شود. با به وجود آمدن دستگاه های کارتخوان، پول نقد کمتری در دسترس مردم قرار میگیرد و در عوض سرمایه های نقدی بیشتر در حساب های بانکی انباشته میشود که همین امر در سرمایه گذاری های بانکی و پیشرفت کشور نقش مهمی دارد. استفاده از دستگاه های کارتخوان ضریب امنیتی بالایی دارد. علاوه بر این که اصل پول در حساب شما قرار می گیرد و از دست سارقان و دزدان در امان خواهد ماند، به هیچ عنوان امکان از بین رفتن پول در تراکنش های این دستگاه وجود نخواهد داشت. حتی اگر عملیات ناموفق انجام شود، مجدد پول به حساب شما بازگردانده می شود. دستگاه کارتخوان سیار که یکی از انواع دستگاه های پوز است، با قابلیت اتصال به وای فای و شبکه های داخلی، قابلیت استفاده در همه مکان ها را دارد. این ویژگی جذاب، مشاغل بسیاری را رونق داده و عملیات خرید و فروش آن ها را تسهیل کرده است. استفاده از دستگاه های کارتخوان هیچ کارمزدی را از دارنده کارت کسر نمی کند و یک نقطه مثبت در خرید با کارت اعتباری است. سالانه مبالغ زیادی صرف چاپ و نگهداری اسکناس ها می شود. استفاده از کارتخوانها به جای خرید سنتی، نقش مهمی در کاهش هزینه های چاپ و نگهداری اسکناس ها دارد. کارتخوانها یک بانک کوچک قابل حمل هستند که عملیات ساده بانکی را انجام می دهند. دیگر برای پرداخت قبوض و دریافت موجودی، نیازی به مراجعه به بانک نخواهید داشت.
با کارتخوان ها میتوان مبالغ بالایی خرید کرد. در صورتی که همیشه، مشکل نبود پول نقد، در خریدهای بالا به چشم می خورد. معمولا برای خرید یک دست مبل، هیچ کس ۱۰ میلیون تومان پول نقد با خود جابه جا نمیکند. در صورتی که در گذشته، خریدها با اسکناس انجام میگرفت و دردسرهای زیادی داشت. یکی از مهم ترین مزایای استفاده از دستگاه های کارتخوان، دریافت موجودی و تراکنش هایی است که در طول روز انجام می شود. این مورد، کمک زیادی به فروشگاه ها می کند. دقت کار بالا می رود و امکان پیگیری سریع وجود دارد.
دستگاه کارتخوان چگونه کار می کند؟
برای استفاده از دستگاه کارتخوان در ابتدا باید کارت اعتباری خود را از میان شیاری که در دستگاه وجود دارد، عبور دهید و گزینه مد نظر روی منوی ظاهر شده را انتخاب کنید. اگر قصد خرید داشته باشید، معمولا مبلغ خرید توسط فروشنده وارد می شود و در صورت تایید، باید رمز چهار رقمی خود را وارد کنید و با تایید آن، خرید را انجام دهید. شاید به ظاهر ساده باشد که تنها با کشیدن یک کارت و وارد کردن رمز، خرید و فروش انجام شود اما عملیاتی که در همین چند ثانیه در سیستم های بانکی انجام می گیرد، جالب توجه است. بستگی به نوع دستگاه کارتخوان که میتواند، دستگاه کارتخوان تلفنی، بلوتوثی، سیار و... باشد، دستگاه به شبکه وصل می شود تا اطلاعات خرید به سیستم بانکی کشور، ارسال شود. اگر کارت مشتری توسط دستگاه خوانده شود، مبلغ از حساب مشتری برداشته و به حساب فروشنده واریز می شود. پیغامی که در اتمام انجام عملیات از طریق برگه رسید دریافت می شود، نشان دهنده موفقیت آمیز بودن یا نبودن تراکنش خواهد بود. در صورتی که عملیات موفقیت آمیز نباشد، سرور شتاب مجدد درخواست را به بانک مشتری ارسال می کند تا وجه از حساب مشتری برداشته و با کمک سرور شتاب، به بانک فروشنده واریز شود.
تفاوت کارتخوان تقلبی و اصلی
اقدامی که کلاهبرداران در این زمینه انجام می دهند، این است که دستگاه کارتخوان یا دستگاه پوز شبیه به نسخه اصلی را تولید می کنند که در دستگاه تولید شده، به جای این که فقط پول از حسابتان کم شود، اطلاعات شما نیز هک می شود و آنها می توانند به راحتی از کارت شما با ترفند خودشان سوء استفاده کنند. از این رو در ادامه به نحوه تشخیص کارتخوان تقلبی از اصلی خواهیم پرداخت.
فرو رفتن بیش از حد کارت در دستگاه پوز
در دستگاه پوز اصلی، وقتی شما کارت را وارد می کنید، حدود دو بند انگشت از کارت بیرون از دستگاه باقی می ماند اما اگر کارت در دستگاه پوز بیشتر فرو رود، قطعا تقلبی است و از گفتن رمز و اطلاعات خود جلوگیری کنید تا اطلاعات شما به دست مالک پوز نیفتد.
گشاد بودن زبانهها
در نسخه های جعلی و تقلبی دستگاه پوز، زبانه کنار پوز که بیشتر به عنوان نگهدارنده طراحی شده است، به اندازه یک بند انگشت گشادتر است اما در نسخه های اصلی، کمتر از یک بند انگشت است. در صورت مشاهده چنین چیزی، حتما از خرید انصراف دهید و این خطا را به سازمان های مربوط گزارش کنید تا افرادی که از خرید خود نهایت اطمینان را دارند، به دام آنها نیفتند.
صفحه کلید سفت و سخت
اگر تا به حال با دستگاه های پوز کار کرده باشید، حتما می دانید که دکمه های دستگاه پوز نرم هستند و شما می توانید رمز کارت خود را به راحتی وارد کنید. اما دستگاه های پوز جعلی این ویژگی و قابلیت را ندارند و تنها با خواندن اطلاعات پنهان کارت شما و همچنین رمزی که به او می گویید، صاحبان آن میتوانند کارت جدیدی همانند کارت شما را صادر و از آن استفاده کنند. با وجود این به هیچ وجه رمز کارت خود را به به صاحب پوز نگویید و خودتان وارد کنید. در غیر این صورت اطلاعات کارت شما هک خواهد شد!
نکته: دستگاه های پوز جعلی میتوانند اطلاعات پنهان کارت شما را بخوانند و در حافظه خود ذخیره کنند یا به صورت مستقیم به سیستمی که به آن متصل است، اطلاعات را منتقل کنند. همچنین وقتی شما رمز کارت را به شخص می گویید، او به صورت ساختگی اعداد را وارد و در اصل رمز کارت شما را حفظ میکند. بعد از آن که شما از محل دور میشوید، کارت شما را با دستگاه های مربوط می سازد و از رمز و اطلاعات کارت شما سوءاستفاده می کند.
نبود چراغ های چشمک زن
یکی از علایم دستگاه پوز جعلی، نبود چراغ LED چشمک زن است که در اکثر دستگاه های پوز وجود دارد. در صورت نبود این چراغ LED باید از خرید خودداری کنید.
امتیازات اضافی دستگاه کارتخوان
دستگاه کارت خوان علاوه بر امکان پرداخت، عملکردهای مختلفی دارد از جمله:
پرداخت قبوض
شارژ سیمکارت
اعلام موجودی
دریافت صورت حساب
امکان انصراف از خرید و گزارش روزانه